Diabetes komt vaker voor dan je misschien denkt: zo heeft in Friesland 5,4% van de inwoners suikerziekte. Dit is het laagste percentage van alle Nederlandse provincies. Binnen de provincie zijn de verschillen opvallend: in de gemeente Schiermonnikoog loopt het aandeel op tot 6,8%, terwijl dit in Terschelling juist aanzienlijk lager ligt (4,5%). Dit blijkt uit onderzoek van Independer op basis van gegevens van Zorginstituut Nederland en Vektis.

Het aantal diabetici in Nederland steeg in vier jaar tijd met 8,4%, wat neerkomt op ruim 84.000 extra patiënten. De groei is ook terug te zien in de landelijke uitgaven voor medicatie: die steeg in dezelfde periode met bijna 200 miljoen euro. Friesland is de enige provincie waar het aantal inwoners met diabetes juist daalde, namelijk met 6,8%.

Regionale uitschieters in aantal mensen met diabetes

In Friesland heeft 5,4% van de inwoners diabetes. Dit is het laagste percentage van alle Nederlandse provincies, samen met Utrecht. In Drenthe komt diabetes het juist vaakst voor (7,8%), gevolgd door Limburg (7,6%) en Groningen (7,2%).

Er zijn grote verschillen tussen Friese gemeenten. Schiermonnikoog springt eruit: daar heeft maar liefst 6,8% van de inwoners suikerziekte. Dit zijn de Friese gemeenten met naar verhouding de meeste inwoners met diabetes:

  1. Schiermonnikoog: 6,8% van de inwoners heeft diabetes

  2. Vlieland: 6,5% van de inwoners heeft diabetes

  3. Ooststellingwerf: 6,3% van de inwoners heeft diabetes

  4. Harlingen, Achtkarspelen en Weststellingwerf: 6,2% van de inwoners heeft diabetes

  5. Dantumadiel: 6% van de inwoners heeft diabetes

In de gemeente Terschelling ligt van alle Friese gemeenten het percentage diabetici juist het laagst: 4,5% van de inwoners lijdt aan deze ziekte.

Sterkste daling in Smallingerland

Van 2019 tot 2023 is het aantal Friezen met diabetes afgenomen met 6,8%. Friesland is de enige provincie waar dit het geval was: in de overige provincies steeg het aantal juist. De sterkste daling was in Smallingerland (-10,7%), gevolgd door Heerenveen (-9,2%) en Weststellingwerf (-8%).

In twee Friese gemeenten steeg het aantal diabetici juist, namelijk in Schiermonnikoog (+25,2%) en Vlieland (+15,2%).

Uitgaven aan medicatie diabetes type 2 meer dan verdrievoudigd

De stijging van het aantal diabetici in Nederland is duidelijk terug te zien in de kosten voor diabetesmedicatie. De vergoeding die verzekeraars aan apotheken betaalden voor diabetesmedicatie steeg in de afgelopen vijf jaar met 76,6%, tot bijna 411 miljoen euro.

Vooral de medicatie voor diabetes type 2 zorgt voor deze toename. Het gaat om bloedglucoseverlagende middelen, exclusief insuline. In 2020 bedroegen de kosten hiervoor ruim 86 miljoen euro, terwijl dit in 2024 opliep tot bijna 287 miljoen euro: een stijging van 233%. Bijna de helft van die toename (zo’n 90 miljoen euro) wordt verklaard door de ruim 90.000 nieuwe gebruikers van semaglutide middelen, waaronder Ozempic.

Voor mensen met diabetes type 1 ziet het beeld er heel anders uit. Zij hebben insuline nodig, en de kosten hiervan zijn over het algemeen juist gedaald. Tussen 2020 en 2024 nam de totale vergoeding voor alle soorten insuline gemiddeld met 15,4% af.

“Als je diabetes type 2 hebt, hoef je meestal geen insuline te spuiten en gebruik je in eerste instantie alleen medicijnen. Die worden vergoed, maar gaan wel ten koste van je eigen risico. In sommige gevallen betaal je daarnaast ook een eigen bijdrage voor je medicatie, al verschilt dat per verzekeraar. Let daarom goed op de voorwaarden wanneer je zorgverzekeringen vergelijkt of een nieuwe polis afsluit”, aldus Youri van der Avoird, zorgexpert bij Independer.